Joyland

De vriendelijke, zachtaardige Haider woont met zijn vrouw Mumtaz in het Pakistaanse Lahore, samen met zijn macho broer en diens vrouw en kinderen én zijn aan een rolstoel gekluisterde vader. Haider en Mumtaz vallen een beetje (nou ja, behoorlijk) uit de toon in deze verder zo typisch conservatieve Pakistaanse extended family. Zo werkt Mumtaz buitenshuis en doet Haider het huishouden en dat is zijn broer en zijn vader, de strenge patriarch van de familie, een doorn in het oog.

En dan lukt het Haider ook nog eens niet om de geit te slachten, dus neemt de begripvolle Mumtaz deze taak maar van hem over, tot afgrijzen van zijn toekijkende vader. Als Haider dan eindelijk een goedbetaald baantje vindt vertelt hij de familie dat hij theatermanager is geworden. Zijn werkelijke baan, achtergronddanser in een erotische theater act, houdt hij wijselijk maar even voor zich. En dan, dan wordt deze getrouwde man in het oerconservatieve Pakistan verliefd op een ander. En ook nog eens verliefd op een transgendervrouw, Biba die aan het hoofd staat van de dansgroep. U begrijpt dat het leven van arme Haider er niet eenvoudiger op wordt. Maar ook Biba heeft het niet gemakkelijk. Zij is een vrijgevochten type, goedgebekt en zelfverzekerd maar tegelijk ook heel erg kwetsbaar.

De thema’s van Joyland, trans identiteit, onderdrukte seksualiteit en verborgen verlangens, zijn niet bepaald schering en inslag in de Pakistaanse cinema. Sterker nog, het is een wonder dat deze film überhaupt uitgebracht kon worden. Hij kwam, met veel mitsen en maren, door de Pakistaanse censuur, werd na hevige protesten weer verboden en uiteindelijk toch weer goedgekeurd, waarna hij in eigen land zelfs nog uitgroeide tot een bioscoophit, althans in die provincies waar hij niet alsnog weer verboden werd, zoals in de provincie Punjab waar het verhaal zich afspeelt.

Alle aandacht en (internationale) lof is terecht, want het meeslepende Joyland is een indrukwekkend debuut van regisseur Saim Sadiq, waarmee hij in Cannes vorig jaar de Queer Palm in de wacht sleepte. Ook werd Joyland als eerste Pakistaanse film genomineerd voor een Oscar.

VPRO Cinema (★★★★) 'Imponerende scènes en bijzonder fraaie fotografie'
Trouw (★★★★) 'Een bijzonder overtuigend debuut'
NRC (★★★★) 'Het meeslepende Joyland ontvouwt zich kalm'
The Guardian (★★★★) 'Subtle trans drama from Pakistan is remarkable debut'