It Was Just an Accident

It Was Just an Accident begint met een auto-ongelukje met ingrijpende gevolgen. De inzittenden - man, vrouw en kind - stranden met autopech in de buurt van een garage.

De automonteur Vahid is in het verleden opgepakt, in een Iraanse gevangenis beland en gemarteld. Hij meent in de mannelijke bezoeker van de garage zijn vroegere beul Eghbal te herkennen aan een typisch slepend loopje door een kunstbeen. Hij heeft de beul destijds niet kunnen zien, maar wel gehoord en is zeker van zijn zaak.

Hij overmeestert de vermeende beul, neemt hem mee in zijn busje, graaft een kuil in een verlaten stuk woestijn en wil hem levend begraven. Dan ontstaat twijfel: zou het ook zo kunnen zijn dat hij zich vergist, dat zijn slachtoffer niet de beul is?

De automonteur besluit dat meer zekerheid nodig is en gaat op bezoek bij personen die zijn veronderstelling zouden kunnen bevestigen. Met zijn slachtoffer vastgebonden in een kist in zijn busje gaat hij op pad. De passagiers die Vahid vervolgens onderweg oppikt, moeten voor zichzelf en met elkaar uitmaken waar wraak ophoudt en vergeving begint. In die gewetensstrijd laaien discussies op over wat met de vermeende folteraar moet gebeuren. Wraak en vrijlaten strijden om voorrang. Dat leidt tot verwarde en komische taferelen.

It was just an accident is een onderhoudende thriller met geestige passages; het is zeker geen zwaar drama. Ondanks de luchtigheid is de onderdrukking en onvrijheid in Iran voelbaar. Marteling is kennelijk een reguliere praktijk.

Het thema is diepgaand, maar dat wordt gebracht met veel humor. Het draait allemaal om schuld en vergelding. Wanneer slaat de drang naar rechtvaardigheid om in blinde woede en hoe ver ga je om het verleden recht te zetten?

Jafar Panahi is een Iraanse filmmaker die bekend staat om zijn moedige verzet tegen censuur en zijn vermogen om grote thema’s te vangen in kleine, alledaagse momenten. Waar het merendeel van Iraanse cinema nog altijd onderhevig is aan fikse censuur, lappen filmmakers als Panahi met gevaar voor eigen leven de regels aan hun laars. It was just an accident is Panahi’s eerste film sinds hij in 2022 voor de tweede keer in de gevangenis belandde. Na een hongerstaking en wereldwijde protesten werd hij zeven maanden later weer vrijgelaten.

De grotendeels in het geheim opgenomen film was de winnaar van de Gouden Palm op het filmfestival van Cannes van vorig jaar. Hierna ontstond er een diplomatieke rel tussen de Iraanse machthebbers en Frankrijk vanwege deze opmerking op X van de Franse minister van buitenlandse zaken: "In een gebaar van verzet tegen de onderdrukking van het Iraanse regime wint Jafar Panahi een Gouden Palm, wat bij vrijheidsstrijders van over de hele wereld de hoop doet herleven."

VPRO Cinema (★★★★) 'Absurdistisch, woedend én bespiegelend traktaat'
‍de Volkskrant (★★★★★) 'Het is grappig, tot het zijn doel raakt'
‍De Morgen (★★★★★) 'Panahi toont zich even scherp als slim'
‍The Guardian (★★★★) 'Might be Panahi's most emotionally explicit film yet'